Anksiyete ve Panik Bozuklukları
Korku, her bireyin günlük hayatının önemli (sıklıkla da bilinçsiz yaşanan) bir parçası olsa da (bizi bilhassa bazı yaşamı tehdit eden durumlara karşı korur), bu duygu zaman zaman abartılı şekilde dışa vurulur. Bu durumda anksiyete rahatsızlığından bahsedilebilir. Anksiyete bozuklukları, en sık görülen psikolojik rahatsızlıklardandır.
Korku ne şekilde kendini gösterir?
Korku, farklı düzeylerde ortaya çıkabilir. Bunu yaşayan kişi kendini “köşeye sıkışmış” (duygusal korku bileşenleri) hisseder ve sorun, tehlike veya tehditleri kişisel bakış açısıyla çözemez veya bunlarla baş edemez. Ayrıca korku farklı düzeylerde de kendini gösterir, dolayısıyla korkunun 4 düzeyinden bahsedilebilir:
- İstem dışı (aşırı terleme, hızlı ve kısa aralıklarla nefes alma, ağız kuruluğu gibi fiziksel belirtiler)
- Bilişsel (dikkatte ve konsantrasyonda azalma, örn. sınavlarda “mental blokaj")
- Motorik (kasların kasılmasında artıştan motor reaksiyonlarda kısıtlanmaya; "korkudan kasılıp kalmaya” kadar)
- Duygusal ("köşeye sıkışmışlık", umutsuzluk, çaresizlik gibi hisler)
Anksiyete bozukluğundan ne zaman söz edilebilir?
Sağlıksız korkuda hisleriniz ve/veya fiziksel reaksiyonlarınız “sağlıklı” korkudakinden farklıdır. Gerçekte herhangi bir tehdit veya tehlike arz etmeyen durumlarda korku ortaya çıkarsa ancak o zaman anksiyete bozukluğu meydana gelir.
En sık görülen anksiyete bozuklukları
- Sosyal fobi (bundan muzdarip kişi toplum içinde bulunduğu durumlarda dikkat merkezinde bulunuyormuşçasına gerekçesiz bir hisse kapılırsa, yüksek düzeyde korku hissi ortaya çıkar. Bu kişi kendini utanmış hisseder.)
- Spesifik fobiler (belirlenememiş korku veya belli durum veya maddelere karşı hissedilen korku)
- Agorafobi (alan korkusu, fazla miktarda insana veya geniş ve kapalı alanlara karşı yaşanan korku)
- Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu (bu korku, gerekçesiz kaygı ve endişelere işaret eder; örn., gelecekte yakalanılabilecek rahatsızlıklar veya yaşanabilecek kazalar)
- Panik bozukluğu (belli kişi, hayvan veya durumlara karşı olmayan, hastalık nöbetine benzeyen şekilde tekrarlayan şekilde ortaya çıkan anksiyete durumları)